آژانس تحت نفوذ و تاثير آمريكا يا مستقل؟

اين حقيقت بر كسي  پوشيده نيست كه نفوذ آمريكا  و حضور عوامل اين كشور در اركان مختلف آژانس بين المللي انرژي اتمي تا حدودي توان اتخاذ تصميمي مستقل را از اين نهاد بين المللي گرفته است .

به گفته حسن روحاني دبير شوراي عالي  امنيت ملي  براساس موازين حقوقي و فني پرونده  فعاليت هاي هسته اي ايران در اجلاس آتي شوراي حكام بسته شود ،  اما بايد ديد در زمان  برگزاري اجلاس شوراي حكام و نفوذي كه امريكا در اين مجموعه دارد، اين امر محقق خواهد شد؟

روحاني با اشاره به اينكه گزارش اخير البرادعي حاوي هيچ مطلب جديدي نيست، تاكيد كرد: وسواسي كه آژانس در اين زمينه به خرج مي دهد، نكته عجيبي است كه احتمال اينكه آمريكا از نفوذ خود در آژانس استفاده كرده و مديركل را تحت فشار قرار دهد، افزايش مي دهد.

يك كارشناس ارشد مسائل بين الملل  با بيان اين نكته كه بررسي و تحليل عملكرد مدير كل آژانس بين المللي انرژي اتمي ، از نوعي دوگانگي در رفتارهاي وي حكايت دارد ؛ تاكيد كرد : جمهوري اسلامي ايران بايد نگران مشاوران و دستياران آمريكايي محمد البرادعي باشد.

علي فاطمي در گفتگو با خبرنگار "مهر" با اشاره به شنيده هايي كه از گزارش مدير كل آژانس بين المللي انرژي اتمي درباره پرونده فعاليت هاي هسته اي ايران به گوش مي رسد ، تاكيد كرد: 5 نفر از مديران و مشاوران ارشدي كه در تنظيم گزارش آژانس نقش داشته اند ، آمريكايي هستند و آژانس مي تواند با انشا و جمله بندي مناسب شوراي حكام را به سمت جمع شدن مساله سوق دهد.  

اين كارشناس مسايل بين المللي خاطرنشان كرد: بايد البرادعي به گونه اي گزارش بدهد كه از مطالب او سوء استفاده نشود. بايد نگران اين موضوع بود كه البرادعي با يكسري بهانه گيري ، و باز گذاشتن دست آمريكا در تفسير برخي عبارات ، اعتبار فني ، حقوقي و كارشناسي آژانس را ناديده بگيرد.

وي افزود : اين برخورد با پرونده هسته اي ايران ، باوجود جلسات بسياري كه ميان كارشناسان ايراني در وين و تهران برگزار شده ، دقيقا در راستاي خواسته هاي آمريكا است.

اين كارشناس ارشد مسائل بين الملل افزود : پذيرش پروتكل ، اجراي آن پيش از تصويب در مجلس ، تعليق غني سازي و قطعه سازي ، ارائه اظهارنامه ، همه و همه داوطلبانه و با هدف اعتمادسازي و شكستن تبليغات خصمانه آمريكا بوده ؛ اما بر اساس اطلاعات رسيده ، بسياري از اين موارد يادشده در گزارش البرادعي به صورت شاخص و برجسته لحاظ نشده است.

پيروز مجتهدزاده استاد دانشگاه و رييس موسسه‌ يوروسويك لندن نيز در اين خصوص به خبرنگار سياسي مهر گفت: به جاي آنكه گزارش فعاليتهاي هسته اي ايران توسط اعضاي شوراي حكام آژانس بررسي شود در اختيار نمايندگان آمريكا و اروپا در خارج از آژانس قرار مي گيرد و آنها بر سر آن معامله مي كنند .

وي افزود: البرادعي هر اندازه كه حسن نيت و صداقت داشته باشد نمي تواند در برابر فشارهاي خرد كننده آمريكا و تبليغات آمريكا- اسراييل مقاومت كند و ناچار است در بيان و نوشتن گزارش خود ، فعاليت هاي غيرمتعارف را به ايران منتسب و در اين خصوص دو پهلو صحبت كند .

مجتهدزاده خاطرنشان كرد: آنچه كه در ماه ژوئن اتفاق افتاد در بهترين شرايط همان است كه در ماه مارس اتفاق افتاد و آن اينكه در يك گزارش دوپهلو از يك طرف از ايران و همكاريهايش تشكر مي كند و ازسوي ديگر با توجه به اينكه سندي در دست نيست ايران را متهم به مخفي كاري و يا تلاش براي دستيابي به سلاح هاي هسته اي مي كند و يا جملاتي چون " ايران ممكن است به كارهايي دست بزند" عنوان مي كند .

مجتهد زاده با تاكيد بر اينكه وقتي البرادعي مي گويد جايي براي نگراني وجود دارد رسما تمام واقعيات را نيز تحت الشعاع قرار مي دهد ، اظهار داشت : تا زماني كه آژانس اينگونه برخورد كند ما با همين وضعيت سر و كار خواهيم داشت ، در دو سال اخير يك گزارش دو پهلو مطرح مي شود و به جاي آنكه اين گزارش را اعضاي شوراي حكام قراربررسي كنند در اختيار نمايندگان آمريكا واروپا در خارج از آژانس قرار مي گيرد و آنها نيزدر نهايت در قبال اين مسئله شروع به چانه زني و معامله مي پردازند و اين اقدام خلاف مقررات است .

وي گفت : براي ايران چاره اي نيست جز آنكه همچنان فعاليتهاي ديپلماتيك خود را گسترش دهد و سعي كند نمايندگان كشورهاي مختلف در آژانس را متوجه حقايق نمايد و عواقب وخيمي را كه اين چنين بدعت گذاري مي تواند داشته باشد و در نهايت دامن گير كشورهاي ديگر شود را متوجه اين قضيه كنند و در اين راستا به هيچ وجه بحث خروج از ان پي تي مطرح نشود و يا خللي در كار آژانس ايجاد نشود .

مجتهدزاده افزود : ايران بايد با هزينه خود از دانشمندان و مطبوعاتي هاي جهان دعوت كند و همزمان با بازرسي بازرسان آژانس ازهمان مناطق به عنوان ناظر بازديد كنند و تا پايان هم ناظر بر موارد بازرسي و هم در كنار بازرسان باشند ، در واقع يك گروه بي طرف دانشگاهي مي تواند دست هاي پليد و توطئه گر را رو كند.

يك ديپلمات نزديك به آژانس بين المللي انرژي اتمي، در توضيح خبري از اين خبرگزاري كه با عنوان " تاثير پذيري البرادعي از مشاوران آمريكايي اعتبار آژانس را خدشه دار مي كند " و "گزارش البرادعي را دو دستيار آمريكايي وي تنظيم كرده اند" منتشر شد، تاكيد كرد :گزارش البرادعي را يك آمريكايي ، يك يهودي و يك انگليسي نوشته اند.

وي تصريح كرد: آگاهان سياسي معتقدند كه گزارش اخير مدير كل آژانس بين المللي انرژي اتمي تحت تاثير و نفوذ خانم لوراي آمريكايي، گلد اشميت يهودي و گراهام انگليسي - كه هر 3 از مديران و پرسنل آژانس هستند - نوشته شده است.

اين ديپلمات آسيايي افزود : اين گزارش در موارد بسياري حاوي دروغ و موارد كذب است و حتي به صراحت با گزارش تيم هاي بازرسي آژانس تضاد دارد.

وي معتقد است كه اين رفتار محمدالبرادعي در ارايه گزارش اخير ، به نوعي نگراني هاي وي از مخالفت آمريكا با تمديد مدت ماموريت او را در ماه سپتامبر در ذهن تداعي مي كرد.

منوچهر متكي نماينده مردم تهران در مجلس هفتم نيز در اين باره گفت: مواضع نهايي نشست آتي شوراي حكام آژانس بين المللي انرژي اتمي ضرورت تغيير موضع درخصوص همكاري با آژانس و فرايند غني سازي اورانيوم را تعيين خواهد كرد .

وي با تاكيد بر اينكه ايران دستيابي به دانش فني انرژي هسته اي را طبق حقوق بين الملل و قوانين ان پي تي حق خود مي داند گفت: آنانكه در نشست آتي شوراي حكام حسن نيت ايران در شفاف سازي فعاليتهاي هسته اي اش به رسميت شناخته شود همكاريهايمان را طبق روال ادامه خواهيم داد اما در غير اين صورت به عنوان يك نماينده مجلس معتقدم كه قطعا بايد در نوع همكاريهايمان با آژانس تغييراتي بوجود آيد كه منافع ملي مان را تضمين كند .

وي با اشاره به اهميت ديپلماسي هسته اي ايران براي نمايندگان مجلس هفتم گفت : منتخبين مردم براي نمايندگي درمجلس با تشكيل كارگروهي مستقل به بررسي وضعيت پرونده هسته اي ايران پرداختند و همگي بر اين موضع اصولي و روشن كه ان پي تي چهارچوبي است كه بايد كشورها را قادر سازد بر اساس منافع ملي خود از امكانات پيمان بهره ببرند تاكيد كردند . 

متكي با اشاره به همكاري هاي گسترده و پايبندي تهران به توافقات خود با آژانس و كشورهاي اروپايي گفت : نشست آتي شوراي حكام آژانس بين المللي انرژي اتمي بيانگر ميزان ضرورت ادامه همكاري هاي ايران و آژانس خواهد بود .

وي با ابراز خوشبيني به احتمال حسن توجه آژانس به فعاليتهاي هسته اي و همكاريهاي ايران را در نشست اواسط ژوئن تاكيد كرد و درعين حال گفت : آمريكا در اين دور نيز از هرگونه تلاش براي بازنگاه داشتن پرونده هسته اي ايران و جنجال آفريني بر سر موضوع فروگذار نخواهد كرد .

اين تحليلگر امور بين الملل تاكيد كرد آمريكا همه توانش را بكار خواهد بست تا با همراه كردن برخي كشورها اين زمينه تبليغاتي را عليه جمهوري اسلامي ايران همواره حفظ كند.

مهدي بزرگ زاده كارشناس ارشد مسائل استراتژيك و دفاعي نيز گفت: استفاده از انرژي هسته اي صلح آميز حق مردم ماست و ما نبايد اين حق را به عنوان يك حق ملي از دست دهيم . 
وي افزود : جمهوري اسلامي ايران با آژانس بين المللي انرژي اتمي صادقانه برخورد كرده است و انتظار اين است كه شوراي حكام آژانس و اعضاي اروپايي آن تعهداتي را كه در بيانيه تهران داده اند ، عملي كنند . در واقع ادامه همكاري ايران با آژانس منوط به برخورد متقابل مورد انتظار ايران از اين نهاد بين المللي در نشست ماه ژوئن است .

بزرگ زاده تصريح كرد : به نظر مي رسد با توجه به همكاريهاي گسترده ايران ، آژانس بيش از گذشته با ايران همكاري داشته باشد و در طرف ديگر قضيه با توجه به اينكه وضعيت آمريكاييها در منطقه وضعيت مناسبي براي ادامه فشار عليه ايران نيست مي توان خوشبينانه به نشست ماه ژوئن نگريست .

اين كارشناس مسائل دفاعي گفت : لازمه اين امر اين است كه رايزني ها ادامه يابد و عملا براي اينكه اين بحث را بطورجدي پاسخ دهيم بايد اولتيماتومي به طرف هاي اروپا بدهيم ، چون نمي توان تا ابد اين بحث را ادامه داد بلكه بايد درقبال اين مسئله منطقي موضع گرفت .

وي تصريح كرد : اگر مجموع سياستگذاران ما به دنبال برخورد اصولي و ايجاد زمينه لازم براي انعكاس چگونگي همكاري ايران با آژانس هستند بايد روند مثبت همكاري با آژانس را تا اندازه اي كه مصلحت ملي ، امنيت و منافع ملي ايجاب مي كند ادامه دهند ولي به اين نكته نيز بايد تاكيد داشت كه همكاري ايران منوط به ميزان برخورد اصولي و متقابل آژانس است .

بزرگ زاده گفت : ايران نمي خواهد خروج از ان پي تي را دنبال كند ولي درصورت لزوم چنانچه راهكاري جزء اين وجود نداشته باشد بايد محتاطانه با اين موضوع عمل كرد. بايد طوري عمل شود كه هم از لحاظ حقوقي و هم از ديدگاه افكارعمومي جهان اين حق به ايران داده شود كه راه دومي وجود نداشته و اثبات كنيم كه برخورد ايران صادقانه بوده است .

حسين پور احمدي استاد دانشگاه روابط بين الملل نيز معتقد است در نشست خردادماه شوراي حكام آژانس بين المللي انرژي اتمي در بهترين حالت همكاريهاي ايران با آژانس و بازرسان هسته اي آن تاييد مي شود و در بدترين حالت وضع پرونده ايران با نشست اسفندماه آژانس تفاوتي نخواهد داشت.

اين استاد دانشگاه روابط بين الملل درگفتگو با خبرنگار سياسي مهر درقبال تبليغات و اظهارنظرهاي مقامات آمريكايي درخصوص پرونده هسته اي ايران گفت : سخنگوي وزارت امورخارجه آمريكا قبل از نشست آژانس در اسفندماه سال گذشته ( ماه مارس 2004) اعلام كرد كه ايرانيان به آژانس كلك مي زنند و در موضع گيري جديد و پس از اظهارنظر رييس جمهوري ايران اعلام مي كند كه ايران در صدد مرعوب كردن آژانس است اين موضع گيريها همواره وجود داشته ولي نمي توان از آن به عنوان يك موضع رسمي ياد كرد زيرا اعلام نظر در خصوص مسائل سياست خارجي در آمريكا در دوحالت نطقهاي رسمي و يا درعمل سياست خارجي است كه بيشتر عمل در سياست خارجي ملاك قرار مي گيرد.

پوراحمدي افزود : با توجه به همكاريهاي ايران با آژانس و روشن شدن برخي ابهامات ديدگاهها نسبت به برنامه هاي هسته اي ايران مقداري تلطيف شده و روند متعادل به خود پيدا كرده است .

وي با اشاره به اينكه پرونده ايران در آژانس يك پرونده سياسي است ، افزود : براي اين كه پرونده ايران در آژانس روند مثبت به خود گيرد بايد در محيطي خارج از آژانس به آن رسيدگي شود.

اين استاد دانشگاه با اشاره به سياست اروپا درقبال پرونده هسته اي ايران گفت: گر چه اروپا درنشست ماه اسفند موضعي همراه و همگام با آمريكا اتخاذ كرد ولي اين اتحاديه اروپايي توانست بيانيه پاياني را كمي آرام كند ولي درنهايت اين اتحاديه با آمريكا در يك موضع مشترك قرار دارد.

در اين بين اظهارنظرهاي متفاوتي درباره نحوه برخورد جمهوري اسلامي با عملكرد سياسي آژانس بين المللي انرژي اتمي وجود دارد، برخي معتقد به برخوردهاي ضربتي هستند و در مقابل عده اي نيز اين گونه برخوردها را تامين كننده منافع كشور نمي دانند.

در اين خصوص منتخب مردم تهران در مجلس هفتم تاكيد كرد : بايد براي واكنش به هرگونه تصميم آژانس بين المللي انرژي اتمي و اعضاي شوراي حكام در نشست ژوئن آماده باشيم .